Czym jest autyzm?
Stanowi rodzaj zaburzenia rozwojowego, związanego z nieprawidłowym funkcjonowaniem mózgu. Termin został wprowadzony do medycznej nomenklatury przez Eugena Bleulera w odniesieniu do osób, które odcinają się od zewnętrznego świata, pozostając w tym wewnętrznym, stworzonym przez siebie. Jest jedną z najbardziej widocznych cech schorzenia w ogóle. Brak komunikacji ze światem zewnętrznym i skoncentrowanie się na własnym autocentrycznym krajobrazie to znamię typowe dla wszystkich odmian autyzmu.
Objawy i rodzaje zaburzenia
Z prowadzonych badań i statystyk wynika, że z reguły u jednej na pięćset osób stawia się diagnozę autyzmu, przy czym liczba chłopców czterokrotnie przewyższa liczbę dziewcząt dotkniętych chorobą. Z uwagi na charakter spektralny schorzenie może objawiać się w różny sposób oraz przybierać różne postacie – od lekkich po ciężkie. Do zachowań, które powinny obudzić czujność rodziców i opiekunów już w najmłodszym okresie należą, m.in.:
- brak gaworzenia i świadomych gestów po 12 miesiącach;
- brak komunikacji (nie mówi/nie rozmawia) do 16 miesiąca;
- brak reakcji na imię;
- brak umiejętności składania słów w pary;
- utrata zdolności językowych.
Do innych niepokojących objawów, pojawiających się w okresie dzieciństwa zaliczyć można:
- brak umiejętności samodzielnej zabawy zabawkami;
- nadmierne porządkowanie zabawek oraz innych przedmiotów;
- urojenia, omamy;
- przesadne przywiązanie do jednego przedmiotu;
- niekiedy upośledzenie słuchowe lub – w przypadku zespołu Aspergera – wyostrzenie jednego lub więcej zmysłów.
Diagnoza autyzmu
Rozpoczyna się zawsze od obserwacji. Rodzina, bliscy, opiekunowie ze żłobka, przedszkola lub szkoły zauważają, że dziecko zachowuje się inaczej niż rówieśnicy. Jest wycofane, nie chce się bawić z innymi. Taka informacja w połączeniu z wyżej wymienionymi objawami skłania do poszukiwania pomocy w celu uzyskania jednoznacznej diagnozy.
Ostateczne rozpoznanie choroby nie należy do łatwych i krótkotrwałych procesów. Opiera się w przeważającej mierze na czujnej obserwacji malucha, gdyż nie ma obecnie żadnych medycznych testów, które dałyby pewny wynik. Rodzice i opiekunowie podpatrują zachowanie dziecka w różnych sytuacjach – od chwil samotności, poprzez uczestniczenie w zajęciach z grupą rówieśników, aż po terapie u specjalisty. Drugim istotnym czynnikiem są regularne wizyty u lekarza, zajmującego się leczeniem ASD.
Leczenie autyzmu
Podstawą do zastosowania każdej kuracji jest poznanie dolegliwości, a pośrednio także przyczyn konkretnego schorzenia. W przypadku omawianych zaburzeń rozwojowych nie istnieje możliwość wskazania pewnych przyczyn. Za względnie prawdopodobne uznaje się natomiast defekty neurologiczne o nieznanym charakterze. Do najczęściej wymienianych powodów wystąpienia ASD zalicza się:
- zaburzenia genetyczne,
- urazy okołoporodowe,
- uszkodzenia w obrębie centralnego układu nerwowego,
- dziecięce porażenie mózgowe,
- silne infekcje i intensywna antybiotykoterapia w niemowlęcym okresie,
- alergie i zmniejszona odporność organizmu,
- wiek rodziców.
Z reguły leczenie opiera się o edukację rodziców i rodziny, a także o specjalistyczne terapie autyzmu opracowane przez międzynarodowe grono pedagogów i psychologów. Współcześnie dzieci z ADS uczestniczą w programach realizowanych, między innymi:
- metodą holdingu – tzw. wymuszonego kontaktu. Jej głównym celem jest odbudowanie właściwych relacji i przede wszystkim kontaktu między chorym a matką. Opiera się na silnym kontakcie fizycznym: przytulaniu, głaskaniu, obejmowaniu.
- metodą TEACCH – bardzo indywidualnie realizowaną i dostosowywaną do sytuacji każdego dziecka. – hipoterapią – technika opiera się na wykorzystaniu związku między końmi a chorymi. Kontakt ze zwierzętami ma pozytywny wpływ na psychikę dziecka.
- muzykoterapią – muzyka może stać się sposobem na przekazanie emocji i rozwiązaniem przy próbie uzyskania informacji od malucha. Jest to terapia autyzmu realizowana poprzez śpiewanie, grę na instrumentach oraz słuchanie dźwięków otaczającego świata, itp.
W zależności od charakteru dziecka i stopnia zaawansowania schorzenia mogą być stosowane odmienne sposoby radzenia sobie z chorobą.